Nông nghiệp hữu cơ: Hành trình phát triển toàn cầu

Nông nghiệp hữu cơ là một hệ thống canh tác ưu tiên sự cân bằng sinh thái, tính bền vững và việc sử dụng các quy trình tự nhiên. Mục tiêu là sản xuất thực phẩm, sợi hoặc các sản phẩm nông nghiệp khác đồng thời duy trì sức khỏe đất, bảo vệ môi trường và đảm bảo phúc lợi động vật mà không dựa vào phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, sinh vật biến đổi gen (GMO) hoặc các phương pháp công nghiệp cường độ cao. Hệ thống này được hướng dẫn bởi các nguyên tắc về sức khỏe, sinh thái, công bằng và quan tâm, như đã được đề ra bởi Liên đoàn các Phong trào Nông nghiệp Hữu cơ Quốc tế (IFOAM).

Mở đầu của nông nghiệp hữu cơ

Khái niệm về nông nghiệp hữu cơ xuất hiện vào đầu thế kỷ 20 như một phản ứng trước sự công nghiệp hóa nông nghiệp và việc sử dụng rộng rãi phân bón và thuốc trừ sâu tổng hợp. Những người tiên phong như Sir Albert Howard, người đã thúc đẩy việc ủ phân và cải thiện sức khỏe đất ở Anh, và Rudolf Steiner, người sáng lập nông nghiệp sinh học vào những năm 1920, đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình phong trào. Những người ủng hộ đầu tiên này nhấn mạnh sự cân bằng sinh thái và các phương pháp canh tác tự nhiên, từ chối các đầu vào nhân tạo mà canh tác thông thường hay sử dụng.

Sự phát triển sau Thế chiến II

Sau Thế chiến II, cuộc Cách mạng Xanh đã mở ra một kỷ nguyên của canh tác hóa học nhằm tăng cường sản xuất lương thực. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng đã kích thích một phong trào đối lập ngày càng phát triển. Đến những năm 1970, nông nghiệp hữu cơ bắt đầu phát triển mạnh mẽ ở châu Âu và Bắc Mỹ, nhờ vào sự nhận thức ngày càng tăng về môi trường. Việc thành lập Liên đoàn Quốc tế về các Phong trào Nông nghiệp Hữu cơ (IFOAM) vào năm 1972 đã giúp chuẩn hóa các nguyên tắc và thúc đẩy nông nghiệp hữu cơ trên toàn thế giới.

Sự mở rộng toàn cầu

• Châu Âu: Châu Âu luôn đi đầu trong phong trào hữu cơ. Liên minh châu Âu đã ban hành các quy định về nông nghiệp hữu cơ vào năm 1991 và đã cập nhật theo thời gian (ví dụ: Quy định (EU) 2018/848). Đến năm 2023, các quốc gia như Áo và Thụy Điển có hơn 15% diện tích đất canh tác của họ dưới hình thức canh tác hữu cơ. Đức, Pháp và Ý cũng đứng đầu về cả sản xuất và nhu cầu của người tiêu dùng.
• Bắc Mỹ: Tại Hoa Kỳ, Đạo luật Sản xuất Thực phẩm Hữu cơ năm 1990 và chứng nhận hữu cơ USDA được thành lập vào năm 2002 đã giúp chính thức hóa lĩnh vực hữu cơ. Từ năm 2000 đến 2021, diện tích đất hữu cơ ở Hoa Kỳ đã tăng từ 1,8 triệu lên hơn 5 triệu mẫu Anh. Tại Canada, nông nghiệp hữu cơ cũng đã mở rộng, được thúc đẩy bởi sự quan tâm ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với các sản phẩm hữu cơ.
• Châu Á: Phong trào hữu cơ ở châu Á phát triển khác nhau tùy theo quốc gia. Ấn Độ nổi lên như một nhân tố quan trọng với hơn 1,9 triệu nhà sản xuất hữu cơ vào năm 2022, chủ yếu là các hộ sản xuất nhỏ hưởng lợi từ cơ hội xuất khẩu. Trung Quốc đã mở rộng canh tác hữu cơ cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu, mặc dù vẫn tồn tại các thách thức về chứng nhận. Ngành hữu cơ của Nhật Bản tương đối nhỏ nhưng nhận được sự tin tưởng mạnh mẽ từ người tiêu dùng về các sản phẩm sản xuất tự nhiên.
• Châu Phi: Nông nghiệp hữu cơ đang gia tăng ở Châu Phi, đặc biệt là ở Đông Phi (ví dụ: Uganda, Kenya), nơi các nông dân quy mô nhỏ áp dụng các phương pháp hữu cơ cho các loại cây xuất khẩu như cà phê và chè. Sáng kiến Nông nghiệp Hữu cơ Sinh thái của Liên minh châu Phi, được ra mắt vào năm 2014, nhằm mục đích phổ biến các phương pháp canh tác hữu cơ trên toàn lục địa.
• Châu Mỹ Latinh: Brazil và Mexico là những quốc gia hàng đầu về nông nghiệp hữu cơ, tập trung vào các loại cây như cà phê, cacao và trái cây. Mặc dù nông nghiệp thông thường vẫn chiếm ưu thế, lịch sử lâu dài của các phương pháp canh tác truyền thống trong khu vực hỗ trợ sự phát triển của ngành hữu cơ.
• Châu Đại Dương: Úc dẫn đầu thế giới về diện tích đất hữu cơ, với hơn 35 triệu ha dành cho nông nghiệp hữu cơ, chủ yếu là để chăn thả gia súc. New Zealand đã thiết lập một sự hiện diện mạnh mẽ trong các sản phẩm xuất khẩu hữu cơ có giá trị cao như sữa và trái kiwi.